Wrzesień – Broszka w kształcie motyla

plastik, wym. 3 x 1 cm, jama 1 

12 września 1942 r. w getcie łódzkim (Litzmannstadt Getto) zakończyła się akcja wysiedleńcza zwana „Wielką Szperą” (Allgemeine Gehsperre).

Izrael Zygelman, którego w lutym 1940 r. osiedlono w getcie, wraz z żoną, 2 dzieci i teściem, w świadectwie złożonym jako więzień niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, opisuje tragiczną w skutkach akcję:

„17 [najprawdopodobniej pomyłka autora] września 1942 r. była w getcie obława. W środku dnia gestapowcy i żydowska policja odebrali mi drugie dziecko, mój skarb, wszystko najdroższe, co mieliśmy w życiu. Ludzie! Przedstawcie sobie ten ból, te męki, ale niczego zrobić nie mogłem. I tylko sam siebie przekonywałem, że dziecku nic się nie stanie. Ale już mnie nic nie cieszyło. Życie moje było złamane i na wszystko patrzyłem obojętnie. Żona starała się mnie uspokoić, ale nic mnie nie interesowało, a marzyłem tylko o tym, aby wyjechać gdziekolwiek. Ale dokąd mogłem wyjechać, jeśli wokół nas był drut kolczasty”.

W muzealnych zbiorach niewielkich rozmiarów zabawki, części od lalek czy dziecięce kubki przypominają o najmłodszych ofiarach Holokaustu. Jedna z nich, to broszka w kształcie motyla, którego skrzydła barwy czerwonej, wytłaczane są delikatnymi prążkami, dodatkowo zdobią je smugi ciemniejszej farby. Zapięcie w kształcie agrafki.