Spisany w lutym 1945 r. pamiętnik niemieckiego leśnika Heinza Maya, kierującego pracą Nadleśnictwa Koło z siedzibą w Gaju (niem. Forstamt Lörchenchof) w okresie od stycznia 1940 do stycznia 1945 r. jest cennym źródłem informacji o obozie zagłady Kulmhof z uwagi na trzeci rozdział: „Wielki mord na Żydach” który jest relacją naocznego świadka zbrodni popełnianych przez Sonderkommando Kulmhof – człowieka w pełni świadomego ogromu tej zbrodni. Jest ona bardzo istotna, gdyż stanowi najobszerniejszą z relacji złożonych przez Niemca niebędącego członkiem załogi obozu. Pamiętnik przynosi też wiadomości o nadleśnictwie, które podczas okupacji znalazło się na terenie okręgu Rzeszy Kraj Warty. Jest to także dokument ukazujący ewolucję poglądów narodowego socjalisty od fascynacji ideologią aż do jej całkowitego odrzucenia. Niniejsza edycja jest pierwszym pełnym wydaniem pamiętnika Maya w nowej redakcji językowej. W aneksie zamieszczono treść znajdujących się w zasobie Archiwum Instytutu Zachodniego niepublikowanych wcześniej powojennych relacji Polaków o Mayu. Teksty opracował i opatrzył wstępem Bartłomiej Grzanka, p. o. kierownik Muzeum.