8 grudnia 1941 r. Niemcy zamordowali w Chełmnie (niem. Kulmhof) ok. 700 Żydów z Koła.
Ofiary przywiezione zostały dzień wcześniej na teren obozu i zamknięte w zajętym przez SS-Sonderkommando Herberta Langego pałacu. Wcześniej, 5 grudnia, esesmani przewieźli z Koła do lasu rzuchowskiego trzydziestu żydowskich mężczyzn, którzy mieli wykopać pierwszy masowy grób. Najprawdopodobniej mężczyźni ci zostali zabici natychmiast po wykonaniu pracy.
Tak opisał pierwszy transport do Chełmna kolanin Mordka Podchlebnik, kuzyn uciekiniera z obozu, Michała:
„W dniu 20.11.1941 zażądano od gminy żydowskiej podatku pogłównego w wysokości 4 marki od osoby, na pokrycie kosztów podróży. Niemcy twierdzili, że podróż odbędzie się na wschód na zajęte przez nich tereny. 5.12.1941 o godz. 13-ej zajechało od getta auto osobowe i jedno ciężarowe w asyście 4 członków gestapo. Przy pomocy miejscowej policji, po zastosowaniu szykan – bicie, kopanie– wybrano 30 mężczyzn do pracy. Tegoż dnia o godz. 15-ej zabrano i zamknięto wszystkie osoby [wpisane] na listy A–B. Osoby te przetrzymano do dnia następnego w bóżnicy i chederze, po czym nastąpił transport do Chełmna. Wszystkim powiedziano dokąd jadą, po czym powiedziano, że Chełmno jest punktem zbornym do dalszego transportu na wschód. Osoby chore i kobiety ciężarne traktowano z przesadną grzecznością i wywieziono w ostatnim dniu likwidowania getta. Szoferom dawano specjalne głośne instrukcje by jechali ostrożnie, bo wiozą chorych. Wyjeżdżającym kazano zabierać niezbędne sprzęty i bieliznę. Do samochodu ładowano 40 do 60 osób, przy czym odczytywano głośno nazwiska wyjeżdżających i wykreślano czerwonym atramentem z listy meldunkowej, którą przywieziono w tym celu do miejsca transportu”.
W 81 rocznicę uruchomienia obozu ofiary pierwszego transportu upamiętnili przez złożenie kwiatów i symbolicznego znicza kierownik Muzeum Bartłomiej Grzanka z pracownicami.
