Accessibility Tools

Zapraszamy do wspólnego udziału w odkrywaniu

„Monumentu Pamięci” Lasu Rzuchowskiego

w 60. rocznicę odsłonięcia Pomnika Ofiar Faszyzmu. Poszukujemy wszelkich materiałów związanych z Pomnikiem!

Zapraszamy do wspólnego udziału w odkrywaniu

„Monumentu Pamięci” Lasu Rzuchowskiego

w 60. rocznicę odsłonięcia Pomnika Ofiar Faszyzmu. Poszukujemy wszelkich materiałów związanych z Pomnikiem!

We kindly inform you that on March 30, the Museum will be open until 1:00 PM. On March 31 and April 1, the Museum will be closed.

„Przybysze z zaświatów”. Uciekinierzy z niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie

„Przybysze z zaświatów”. Uciekinierzy z niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie

Image

Autor:

Bartłomiej Grzanka

Wydawnictwo:

Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem
o. Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie

Miejsce i rok wydania:

Chełmno 2022

W trzeciej dekadzie stycznia 1942 r. miały miejsce najbardziej znane zakończone sukcesem ucieczki z niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie (niem. Kulmhof) w pierwszym okresie jego funkcjonowania. Wieczorem 16 stycznia z piwnicy pałacu wydostał się Abram Rój z Izbicy Kujawskiej, trzy dni później zachęceni jego przykładem uciekli w drodze do Lasu Rzuchowskiego kolejni przymusowi grabarze, Szlama Ber Winer, także izbiczanin, i Michał Podchlebnik z Koła.

Mimo iż wiemy o kilkunastu próbach ucieczki, znamy tożsamość jedynie dziesięciu mężczyzn.
W pierwszym okresie funkcjonowania obozu (grudzień 1941–kwiecień 1943 r.) prócz wymienionych byli to: niejaki Goldman z Kłodawy, Sgiem(?) Chabus z Kutna oraz Icchak Justman i Jerachmiel Widawski z Sieradza. Spośród nich wojnę przeżyli: Rój, Podchlebnik, Justman
i Widawski. W drugim okresie funkcjonowania obozu (marzec 1944–styczeń 1945 r.) uciekali: nieznany z imienia pabianiczanin Finkelsztajn,  Szymon Srebrnik z Łodzi i Mordka Żurawski z Włocławka (obaj skutecznie uciekli w noc likwidacji obozu z 17 na 18 stycznia 1945 r.).

Spośród wymienionych uciekinierów jedynie czterech złożyło relacje, które zostały spisane.Relacje ocalonych więźniów Kulmhof – jako niedoszłych jego ofiar – stały się najważniejszymi źródłami wiedzy na temat funkcjonowania obozu, wielokrotnie cytowanymi w pracach historycznych poświęconych Holokaustowi, zaś literacka adaptacja świadectwa Podchlebnika dokonana przez Zofię Nałkowską w Medalionach na stałe weszła do kanonu literatury Zagłady.

Najnowsza publikacja Muzeum ma na celu przybliżenie tytułowych „przybyszów z zaświatów”, jak sam określił się Szlama Winer, oraz zaprezentowanie wybranych świadectw w nowym opracowaniu. Jedno z zeznań Michała Podchlebnika, złożonych przed Powiatową Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Kole, nie było wcześniej publikowane, podobnie zeznanie Szymona Srebrnika z 7 lipca 1945 r. W Aneksie umieszczona została relacja Mordki Podchlebnika, kuzyna Michała, który uciekł przed wywózką do obozu z getta w Bugaju-Nowinach Brdowskich. Nie był wprawdzie uciekinierem z Kulmhof, jednak jego świadectwo koreluje z zeznaniem Michała, będąc równorzędną relacją z akcji wysiedlenia Żydów z Koła – pierwszych ofiar obozu. Autorem opracowania jest kierownik Muzeum w Chełmnie Bartłomiej Grzanka.


Contact

Museum of the Former German Kulmhof Death Camp in Chełmno on Ner

Branch of the Martyrdom Museum in Żabikowo

Cultural Institution of the local government of Wielkopolskie Voivodeship

Office in the Museum in Chelmno
Chełmno 59A, 62-660 Dąbie
phone: +48 63 271 94 47 
Mobile +48 695 003 137
e-mail: muzeum@chelmno-muzeum.eu
www.chelmno-muzeum.eu

Visiting the Museum

Chełmno

Tuesday–Sunday: 9 am–3 pm
Monday: close

 

The last visitors are admitted an half hour before the closing time.

Las Rzuchowski

The area is open for visitors

© copyright Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie