Jedną z podstawowych funkcji muzeów jest upowszechnianie zgromadzonych i przechowywanych przez nie dóbr dziedzictwa kulturalnego ludzkości. W zbiorach Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem znajduje się obecnie ponad 1400 zinwentaryzowanych obiektów. Głównie rzeczy należących do pomordowanych, które odnaleziono podczas prac archeologicznych na terenie poobozowym w Chełmnie i lesie rzuchowskim.
Artefakty Kulmhof – dowody zbrodni
to projekt badawczo-ewidencyjny, którego celem jest utworzenie cyfrowego katalogu zinwentaryzowanych obiektów muzealnych.
Materialne świadectwa Zagłady, by mogły „przemówić” i „zaświadczyć” o tych, którzy zostali straceni, potrzebują relacji – źródeł historycznych. Świadków, którzy widzieli lub wiedzieli, co działo się z ludźmi prześladowanymi przez nazistów w czasie drugiej wojny światowej.
Nieocenionym źródłem do poznania funkcjonowania ośrodka śmierci Kulmhof jest prowadzone w tej sprawie od czerwca 1945 roku dochodzenie przez śledczego Sądu Okręgowego w Łodzi Władysława Bednarza. Do marca 1947 roku, gdy zapadła decyzja o zawieszeniu śledztwa, zgromadzono 9 tomów akt. Dokumenty te znajdują się w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie (Główna Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, sygn. 165/271).
Na podstawie wybranych fragmentów zeznań świadków (przydzielonych do odpowiedniej kategorii rzeczowej) prezentowane poniżej artefakty stają się zarówno indywidualnym świadectwem cierpienia, jak i dowodem popełnionych w obozie zbrodni.
Zachęcamy również do zapoznania się z materiałem filmowym pt. „Artefakty Kulmhof – ślady życia i śmierci” zrealizowanym w 2020 roku w ramach projektu [Nie]pamięć miejsc pamięci, umieszczonym na stronie internetowej Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie.
