5 lutego uczniowie klasy VIII Szkoły Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Chełmnie upamiętnili Stanisława Kaszyńskiego, przedwojennego sekretarza Gminy Chełmno, który 82 lata temu został zamordowany za próbę poinformowania społeczności międzynarodowej o zbrodniach na Żydach oraz Romach i Sinti dokonywanych w niemieckim obozie zagłady Kulmhof.
Młodzież zwiedziła wystawy i tereny poobozowe w Chełmnie oraz wzięła udział w lekcji muzealnej „Stanisław Kaszyński. Cichy bohater z Chełmna nad Nerem” podczas której poznali bliżej postać lokalnego bohatera – przed wojną lidera lokalnej społeczności oraz tragiczne losy jego rodziny podczas okupacji. Następnie grupa udała się do lasu rzuchowskiego, gdzie z dyrektorem szkoły Dominikiem Nosalem, nauczycielkami i kierownikiem Oddziału w Chełmnie Bartłomiejem Grzanką złożyli kwiaty i znicze pod pomnikiem poświęconym Kaszyńskiemu.
W czasie okupacji Stanisław Kaszyński był zaprzysiężonym członkiem ZWZ-AK. Na postawie przekazanych przez niego informacji powstał aneks „Sprawy żydowskie” załączony do raportu Biura Informacji i Propagandy Okręgu Łódź ZWZ-AK (kryptonim „Kreton”), będący pierwszym dokumentem Polskiego Państwa Podziemnego o działalności obozu w Chełmnie. Kaszyński postanowił także napisać list adresowany do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża w Szwajcarii lub szwajcarskiej placówki dyplomatycznej. Dokument został jednak przechwycony przez Niemców w nieznanych bliżej okolicznościach. Pod koniec stycznia 1942 r. Kaszyński został aresztowany przez SS-manów z załogi obozu i uwięziony w piwnicach chełmińskiego pałacu, a po kilku dniach zastrzelony (najprawdopodobniej 2 lutego). Los męża podzieliła Karolina Kaszyńska. Została aresztowana i przewieziona do Łodzi, gdzie osadzono ją najpierw w więzieniu dla kobiet przy ul. Gdańskiej 13 (tam przebywała od 22 lutego do 15 czerwca 1942 r.), a następnie przeniesiono do więzienia gestapo przy ul. Sterlinga 16, gdzie prawdopodobnie została zamordowana. Kaszyńscy osierocili czwórkę dzieci.
Więcej informacji na temat Stanisława Kaszyńskiego można znaleźć w ulotce przygotowanej przez Muzeum:
